بازتاب مفاهیم قرآنی پاداش و کیفر اعمال در شاهنامه

جهان هستی، جهان مکافات است و هر عمل انسان عکس العملی در دنیا و آخرت دارد. پاداش و کیفر از موضوعات مهم متون دینی است  و در تمام ادیان الهی به طرق و گونه­های مختلف مطرح گردیده است، در هیچ کتاب آسمانی نیست که از پاداش و کیفر اعمال سخن به میان نیامده باشد، تنها وجه تمایز آن در شیوۀ بیان و نوع پاداش و کیفر و زمان و مکان است. قرآن بارها در سور و آیات گوناگون به ویژه ضمن بیان احوال و رفتار گذشتگان و تمثیل نیکوکاران و بدکاران ، به پاداش و عقوبت دنیوی و اخروی آن­ها اشاره کرده است. احادیث و روایات معصومین (ع) نیز در این زمینه به قدری است که می توان با استفاده از آن­ها به تبیین و تحلیل بیشتر و جزئی­تری از موضوع دست یافت.فردوسی به عنوان یک شاعر حکیم و آشنا با متون اسلامی و زرتشتی، با به دست آوردن آگاهی از سرگذشت پیشینیان و مشاهدة ناکامی بیدادگران و کامیابی دادجویان، این موضوع اخلاقی را با زبان­ها و بیان­های گوناگون در قالب حکمت ها و آموزه های اخلاقی بیان کرده است. مقالۀ حاضر به بررسی موضوع پاداش و کیفر در شاهنامه اختصاص دارد و می­کوشد جوانب گوناگون دیدگاه فردوسی را دربارۀ این موضوع مورد مطالعه قرار دهد. از آن جا که شاهنامه رفتار پادشاهان گذشته را روایت می کند نگاه فردوسی بیشتر بر بیان رفتار­هایی است که سازگاری بیشتری با این طبقه اجتماعی دارد و نیکو­کاری یا کج­رفتاری آن ها می­تواند تأثیر شایسته و یا زیان­بار ی در جامعه ایجاد کند.